Poemat romantyczny, epopeja, summa poetica

Poemat romantyczny, epopeja, summa poetica

Bogusław Dopart

W polu uwagi Autora znajdują się więc poemat romantyczny i epos – od razu dodam, że tok myślenia Autora na temat struktury rodzajowej i gatunkowej Pana Tadeusza jest oryginalny i przedstawia gruntownie przepracowaną korektę najczęściej spotykanego w stanie badań romantycznego – nie tylko Mickiewiczowskiego – statusu kwalifikacji genologicznych. Wynika ona z uruchomienia koncepcji wielkiej formy i myślenia kategoriami estetycznymi, a to prowadzi do nader interesujących wniosków, w myśl których wielogatunkowe i różnorodzajowe sploty materii utworu nie są efektem (parafrazując Autora) agregacji konwencji gatunkowych", lecz stanowią pole gry aspektów estetyczno-gatunkowych". Badana na gruncie poematu wielka forma, którą Autor sytuuje w toku innych wielkich form Mickiewicza, nie jest tym samym mniej lub bardziej statycznym modelem dzieła, do którego badacz przykłada" analizowany utwór, lecz jego teorią. Odkrywcze założenia zawarte w tych rozdziałach stanowią fundament pod ujęcia bardziej szczegółowe, co nadaje całej projektowanej książce spójności, a lektura kolejnych rozdziałów potwierdza wrażenie oryginalności i operacyjności wyłożonych koncepcji.