Zagadnienia syntaktyki i semantyki systemów..

Zagadnienia syntaktyki i semantyki systemów..

Adam Jonkisz

Książka ta jest ostatnią spośród trzech składających się na opracowanie wybranych zagadnień z logiki. Są w niej podjęte zagadnienia metalogiki rozumianej wąsko, tj. ograniczonej do syntaktyki i semantyki systemów dedukcyjnych przede wszystkim systemów KRZ i WRP, choć zawiera także wyniki dotyczące nie tylko systemów logiki klasycznej.

W rozdziale poświęconym zagadnieniom syntaktycznym omówiono stosowane w metalogice sposoby dowodzenia twierdzeń o systemach dedukcyjnych zarówno metody dowodzenia indukcyjne, jak i korzystające z pojęcia postaci normalnych. Syntaktyczna charakterystyka systemów dedukcyjnych, po metodologicznych uwagach o ich typach, obejmuje pojęcie konsekwencji oraz takie własności systemów, jak niesprzeczność, zupełność, rozstrzygalność i niezależność aksjomatów.

W semantycznym ujęciu systemów dedukcyjnych, osadzonym na obszernie omówionej koncepcji spełniania i prawdy, są podjęte zagadnienia związane z własnościami systemu twierdzeń prawdziwych, pojęciem modelu, niesprzecznością (rozumianą semantycznie) i kategorycznością systemu, pojęciem pełności systemu oraz z relacją wynikania logicznego (semantycznego).

Pośród zagadnień uzupełniających znalazły się między innymi wybrane twierdzenia metalogiki okazujące ograniczenia metod formalnych K. G?dla (o niezupełności i o niedowodliwości niesprzeczności), A. Tarskiego (o niedefiniowalności prawdy) i A. Churcha (o nierozstrzygalności logiki pierwszego rzędu) oraz metoda definiowania i stosowania pojęcia modelu w rekonstrukcjach teorii empirycznych (zwana ujęciem teoriomnogościowym lub strukturalistycznym), porównana z klasycznym aksjomatyzowaniem teorii i zapoczątkowanym przez Tarskiego ujęciem teoriomodelowym.

Zaletą książki wpisującą się w styl całego opracowania jest trafny wybór problemów logiki i sposób ich prezentacji, widoczny w układzie zagadnień, definicji i twierdzeń, w ich sformułowaniach zapisanych w jednolitej notacji, komentarzach i przykładach oraz w dowodach rozwiniętych w sposób zadowalający specjalistów, a jednocześnie zrozumiały dla osób wkraczających w logikę.

Opracowanie zawiera nowe propozycje uporządkowania, uściślenia lub rozwinięcia wyników zastanych.