Trzecia Rzeczpospolita w trzech opowieściach

Trzecia Rzeczpospolita w trzech opowieściach

Włodzimierz Anioł

Celem książki jest próba spojrzenia na proces modernizacji (społecznej, ekonomicznej, politycznej), jakiej doświadczała Polska po upadku komunizmu w 1989 roku, z uwzględnieniem głównych narracji obecnych w świadomości zbiorowej i życiu publicznym. Różne orientacje ideowe i szkoły myślenia inaczej rozkładają akcenty, jeśli chodzi nie tylko o preferowane wartości, cele i kierunek działań w politykach publicznych, ale i o tryb, metody i tempo ich prowadzenia.
Autor przygląda się na szerszym tle międzynarodowym przemianom, jakie zachodziły w kraju po 1989 r., w perspektywie trzech głównych opowieści: neoliberalnej, narodowo-konserwatywnej i progresywnej. Wskazując na mankamenty i zawodność dwóch pierwszych z nich, omawia też kłopoty i różne deficyty związane z wyłanianiem się alternatywnej wobec nich narracji.
W szczególności zaś istotne w książce było poszukiwanie odpowiedzi na następujące bardziej konkretne pytania: jak można określić główne narracje funkcjonujące w krajowym dyskursie i politykach publicznych w kontekście procesów polskiej modernizacji ostatnich 30 lat? Co one mówią o logice, wartościach, zasadach i potencjale, na podstawie których powinna ona była zgodnie z tymi różnymi wyobrażeniami przebiegać? Czy realizacja zapoczątkowanego na przełomie lat 80. i 90. XX wieku projektu modernizacyjnego miała być i jest przede wszystkim zadaniem ekonomicznym, narodowym czy socjalnym? Czy ma on służyć wzmacnianiu w pierwszej kolejności indywidualnej wolności, czy też narodowej tożsamości, a może nade wszystko społecznej równości i sprawiedliwości? Która z narracji modernizacyjnych okazała się w sumie najbardziej wpływowa i dlaczego? Jak one wszystkie oddziaływały na kierunek i dynamikę zmian społecznych, ekonomicznych i politycznych? Jak one komunikowały się, dialogowały i ścierały ze sobą?