Siły większe niż chaos

Siły większe niż chaos

Stanisław Falkowski

Analiza Przedwiośnia na podstawie rękopisu Stefana Żeromskiego.
Przedwiośnie (1924) mówi o Polsce i potwornościach bolszewickiej rewolucji. Jest diagnozą i przepowiednią na temat masowych zbrodni, a zwłaszcza na temat sytuacji duchowej ludzi ogołoconych ze świadomości kim są, wyrwanych z rodziny, z domu, z ojczyzny, zanim zdążyli pojąć, kogo mają kochać i co jest święte.
Siły większe niż chaos to klucz do właściwego zrozumienia Przedwiośnia, ilustrowane studium interpretacyjne, książka o jednej książce, zaadresowana do wszystkich i zarazem do uczonych polonistów. Autor książki udowadnia, że sławną powieść Żeromskiego trzeba czytać z mikroskopową dokładnością, niczym wiersz liryczny, i że jej najważniejszym tematem nie jest ani rewolucja, ani nawet Polska, lecz straszne niebezpieczeństwo oddawania czci fałszywym bóstwom – władzy, namiętności, zemsty.
Od wydania Przedwiośnia (1924) wkrótce minie sto lat. Przez ten czas – aż do dziś – powieść Żeromskiego potępiano lub stawiano na piedestale, lecz mało kto ją starannie czytał.