Metafizyka relacji

Metafizyka relacji

Tomasz Duma

Książka poświęcona jest problemowi relacji bytowych, które w tradycji filozoficznej określano mianem relacji realnych, odróżniając je od relacji myślnych, będących przedmiotem logiki. Relacje realne muszą stanowić nieodłączny element rozumienia rzeczywistości, jeśli wyjaśnienia mają uniknąć monistycznego redukcjonizmu. Trudno bowiem – jak zauważa we Wstępie autor – „wyobrazić sobie jakąkolwiek interpretację świata, a w jego ramach poszczególnych rodzajów bytów, nie wyłączając człowieka, bez uwzględnienia elementarnych odniesień, jakie występują między bytami bądź w samych bytach”. Metafizyczny charakter proponowanych analiz wyraża się w tym, że ukazują one relacje fundamentalne i najpowszechniejsze, na bazie których można podjąć próbę zrozumienia istnienia oraz istotnych właściwości bytu, zwłaszcza jego struktury. W części pierwszej przedstawione zostały trzy charakterystyczne podejścia do problemu relacji, jakie ukształtowały się w ciągu dziejów filozofii. W starożytności za dominujące uznano pojmowanie relacji na sposób jednej z kategorii bytu, w średniowieczu jako „bytu pomiędzy”, zaś w nowożytności i czasach współczesnych jako kategorii logicznej. W części drugiej omówiono kwestię związku problemu relacji z koncepcją bytu oraz dokonano określenia metody poznania relacji. W części trzeciej wyodrębniono podstawowe typy relacji bytowych, a następnie ukazano ich właściwości, strukturę, status bytowy, główne rodzaje, funkcje bytowe oraz zastosowanie w poznaniu metafizycznym. Autor zaznacza przy tym, że ostatecznie nie tyle chodzi mu o wyjaśnianie relacji dla samych relacji, ile raczej o metafizyczne uzasadnienie pluralizmu bytowego, którego istotną racją są relacje
– Wstęp