Komisje porządkowe cywilno-wojskowe województwa

Komisje porządkowe cywilno-wojskowe województwa

Przemysław Jędrzejewski

Książka stanowi studium działalności dwóch instytucji administracji terenowej okrojonego po pierwszym rozbiorze województwa krakowskiego komisji porządkowych cywilno-wojskowych powiatów krakowskiego i proszowskiego oraz lelowskiego i ksiąskiego w latach 1790-1792. Działalność komisji (w kwestiach wojskowości, sądownictwa, systemu fiskalnego, gospodarki, bezpieczeństwa publicznego, statystyki i kontroli migracji ludności, opieki zdrowotnej, spraw związanych ze stanem higieniczno-sanitarnym, opieką nad ubogimi oraz szkolnictwem elementarnym) to interesujące zagadnienie z historii administracji polskiej i z dziejów okresu reform Sejmu Wielkiego, które nie zostało dotychczas kompleksowo zbadane. Uchwycenie działań komisji z perspektywy lokalnej jest ważne, ponieważ ich omówienie wyłącznie na podstawie archiwów centralnych jest utrudnione ze względu na zniszczenia akt w czasie wojny. Monografia ma charakter nowatorski i wpisuje się w tzw. badania podstawowe oparto się tu głównie na źródłach rękopiśmiennych, drukowanych i kartograficznych przechowywanych w archiwach, bibliotekach lub instytucjach w kraju i za granicą. Wypełnia białą plamę w polskiej historiografii i jest ważna dla rozwoju badań nad administracją okresu stanisławowskiego w Polsce, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt wykorzystywania już od dłuższego czasu w badaniach nad różnymi problemami akt tworzonych przez komisje. Książka zainteresuje nie tylko zawodowych historyków, demografów i badaczy XVIII stulecia, ale także pasjonatów regionalistyki i dziejów lokalnych oraz genealogów. Będzie ona przydatna też dla innych badaczy. Ukazuje bowiem obraz mikrohistorii, także tej społecznej, oraz dokłada cegiełkę do poznania historii miast i wsi dawnego województwa krakowskiego.