Jeniectwo wojenne w późnym średniowieczu

Jeniectwo wojenne w późnym średniowieczu

Andrzej Niewiński

Zagadnienie jeniectwa jest ściśle powiązane z dziejami konfliktów militarnych, nieustannie obecnych w dziejach ludzkości. Nie sposób wyobrazić sobie jakiegokolwiek starcia między przeciwnikami, w którym nie dochodziłoby (przynajmniej potencjalnie) do popadnięcia części walczących w niewolę, stąd istotne wydaje się podjęcie tematu zogniskowanego na postaci jeńca jego kondycji egzystencjalnej, statusie prawnym, możliwościach odzyskiwania wolności itd. Zadanie to jawi się jako trudne i ryzykowne, ponieważ już w punkcie wyjścia uruchamia lawinę kontekstów porównawczych związanych nie tylko z faktami stricte militarnymi, ale także z ewokowaną przez osobę jeńca problematyką antropologiczną, aksjologiczną (moralną) i społeczno-obyczajową, w tym etyczną. Taka rozmaitość wątków oferuje możliwość czerpania z bogactwa asocjacji i poruszania się w wielu wymiarach współczesnej humanistyki, której badania historyczne są integralną częścią. Z drugiej strony rozmaitość ta przytłacza i zawsze pozostawia badaczowi nieuchronny niedosyt, uwarunkowany ograniczoną możliwością wykorzystania wszystkich zauważonych faktów, które znalazły odzwierciedlenie w źródłach.