Intelektualny włóczęga. Biografia Stanisława Swian

Intelektualny włóczęga. Biografia Stanisława Swian

Wojciech Łysek

Stanisław Swianiewicz został zapamiętany przede wszystkim jako ten, który uniknął śmierci w Katyniu i niósł świadectwo o sowieckiej zbrodni. Nie zważając na śmiertelne niebezpieczeństwo, przez lata niestrudzenie działał na rzecz ujawnienia prawdy oraz podtrzymania pamięci o zamordowaniu tysięcy polskich jeńców, a jego książka W cieniu Katynia do dziś stanowi jeden z symboli walki z sowieckim kłamstwem. Niewiele osób ma jednak świadomość, jak wiele innych fascynujących zdarzeń składa się na historię jego życia, na które tak mocno wpłynęła konfrontacja z komunistycznym totalitaryzmem. Wojciech Łysek rekonstruuje kolejne etapy "intelektualnej włóczęgi" Swianiewicza, w tym jego naukową analizę gospodarki nazistowskiej, komunistycznej oraz krajów rozwijających się, którą prowadził na trzech kontynentach. Na podstawie szerokiej kwerendy archiwalnej autor uwypukla te wątki i wydarzenia z życia bohatera, które mogą się okazać zaskoczeniem nawet dla czytelników znających tę postać od lat. Podkreśla wpływ, jaki wywarły na Swianiewiczu wychowanie i młodość w tak różnorodnych miastach wschodniej Europy, jak Dyneburg, Orzeł, Moskwa czy wreszcie – tak ważne dla niego – Wilno. Drobiazgowo opisuje też jego karierę badawczą. Nie pomija również dramatycznych konsekwencji, jakie spotkały jego rodzinę, tak boleśnie doświadczoną przez XX- wieczne totalitaryzmy, za to, że Swianiewicz stał się żyjącym dowodem istnienia kłamstwa katyńskiego. Recenzowana praca stanowi efekt szerokich i wartościowych badań źródłowych, wnosząc dużo interesujących informacji i analiz. dr hab. Tadeusz P. Rutkowski, prof. UW