Etyka w świetle hermeneutyki

Etyka w świetle hermeneutyki

Andrzej Przyłębski

Andrzej Przyłębski, znawca filozofii niemieckiej, profesor w Instytucie Filozofii UAM w Poznaniu, niniejszą książką przybliża hermeneutyczne ujęcie moralności. Filozofia hermeneutyczna jest nie tylko sposobem uprawiania filozofii, ale też zespołem przeświadczeń czy poglądów, ukonstytuowanych w toku rozwoju tego kierunku filozoficznego w XX wieku. Autor pokazuje tu, jak wygląda etyka uprawiana z perspektywy hermeneutycznej. Hermeneutyka wysunęła na pierwszy plan filozofię praktyczną. Może się ona okazać cenną wskazówką w sytuacji oczywistego kryzysu etyki. Oznakami tego kryzysu są "powstające jak grzyby po deszczu rozmaite etyki zawodowe, usiłujące regulować coś, co ongiś regulowało zwykłe poczucie przyzwoitości, zakorzenione w świadomości etycznej każdego niemal człowieka: (s.6/7)

Filozofia hermeneutyczna ma dwa główne zadania: Pierwsze to wyrabianie kompetencji w zakresie samokontroli i odpowiedzialnego działania poprzez swego rodzaju "szlifowanie" sumienia (doskonalenie świadomości moralnej). Drugie zadanie to refleksja nad ładem politycznym, prawnym, ekonomicznym, mediów masowych, które stanowią scenę ludzkich działań etycznych i albo je ułatwiają, albo – nagradzając działania niemoralne – utrudniają. Etyka hermeneutyczna to etyka obejmująca refleksją warunki jednostkowej samorealizacji w otoczeniu społecznym i przyrodni-czym. Stanowi połączenie etyki indywidualistycznej i etyki społecznej. Postępuje wedle wypracowanej przez Ricoeura zasady, że należy dążyć do "osiągnięcia <> wraz z drugim człowiekiem i dla drugiego w sprawiedliwych instytucjach"