Epifania pana Eliasza. Inne historie Pogranicza

Epifania pana Eliasza. Inne historie Pogranicza

Robert Gmiterek

Nowy tom prozy Roberta Gmiterka, kronikarza pogranicza polsko-ukraińskiego, który Roztocze rozumie i opisuje jak nikt inny – rok z życia i śmierci Pogranicza – dwanaście opowieści rozpisanych na dwanaście głosów. Na geograficznej mapie świata można je ulokować na pograniczu polsko-ukraińskim. Na mapie ontologicznej na granicy bytu i niebytu. Na metaforycznej mapie uniwersum, jak w opowiadaniu Pod sklepem w Oserdowie, gdzieś pomiędzy Sklepami cynamonowymi Brunona Schulza a Ogrodem o rozwidlających się ścieżkach Jorge Luisa Borgesa. Na bibliotecznej półce mogą one oscylować między reportażami poetyckimi a traktatami, przechodząc po drodze przez całą paletę literackich barw. Na osi czasu wraz z Eliszką Bomersbach znajdziemy je w ogniu Wielkiej Wojny, a z Komiwojażerem z Kantaty w pociągu między punktem A a punktem B dążącym do nieskończoności. Ale im bardziej będziemy chcieli je sklasyfikować, tym bardziej będą się wymykać klasyfikacji. Taka jest bowiem natura epifanii. Tak jak nagle pojawia się w realnej postaci, czy też imaginacji w każdym czasie i przestrzeni, tak szybko znika. Dobrze, że pozostają po niej opowieści. Takie jak te i inne. W przestrzeni pogranicza każda epifania jest inna. Opowieści pochodzące z takich miejsc to opowieści polifoniczne. Historia, która jest ich pożywką, jakże inna jest od historii znanej z podręczników. Jest bogatsza, wielowątkowa, pełna zarówno ślepych zaułków, jak i alternatywnych dróg. Lecz błędne byłoby mniemanie, że na pograniczu jest wszystkiego więcej i bardziej ROBERT GMITEREK (ur. w 1968 r.) poeta, pisarz, przewodnik metaforyczny, fotograf, kronikarz pogranicza polsko-ukraińskiego. W 2019 roku wydał Sen na Kniaziach i inne historie osobiste, zbiór miniatur z pogranicza prozy i poezji, a w 2020 roku Oikoumene. Na Roztoczu świata. Redaktor naczelny kwartalnika Przestrzeń Pogranicza.