Druga wina, czyli o ciężarze bycia Niemcem

Druga wina, czyli o ciężarze bycia Niemcem

Ralph Giordano

Ralph Giordano urodził się w Hamburgu i w mieście tym przeżył czasy nazizmu. Z powodu swojego żydowskiego pochodzenia był ofiarą licznych prześladowań. Mimo traumatycznych przeżyć w czasie II wojny światowej po jej zakończeniu zdecydował się pozostać Niemczech. Z wyjątkowej perspektywy obserwował więc zachowanie Niemców w czasach nazistowskich, a następnie sposób, w jaki odnosili się oni do koszmarnej przeszłości po wojnie. Giordano, posługując się pojęciem drugiej winy, opisuje w swojej książce fiasko rozliczenia się Niemców z nazizmem. Chociaż w centrum jego refleksji pozostaje pamięć o Holokauście, nie pomija również kwestii innych niemieckich zbrodni, w tym popełnionych na Polakach. Analizując losy niegdysiejszych prześladowców, dowodzi, że o wiele ważniejsza dla Republiki Federalnej Niemiec okazała się reintegracja nazistowskich przestępców niż dążenie do sprawiedliwości i zadośćuczynienia. Podkreśla, że kultura polityczna tego państwa po 1945 roku opierała się na fundamentach "wielkiego pokoju ze sprawcami" oraz braku wyznania zbiorowej winy Niemców, którzy masowo popierali nazizm. Jednocześnie także w Niemieckiej Republice Demokratycznej rozliczenia okazały się powierzchowne, a wciąż podkreślany antyfaszyzm był traktowany instrumentalnie. Opublikowana w 1987 roku Druga wina wzbudziła w Niemczech ożywioną dyskusję. Dzięki kolejnym wydaniom (ostatnie w 2020 roku) do dziś pozostaje istotnym punktem odniesienia w debatach na temat niemieckiej pamięci i braku rozliczenia nazistowskich zbrodni. Ralph Giordano (1923-2014) – dziennikarz, publicysta, dokumentalista telewizyjny i pisarz. Opublikował np: głośną powieść Die Bertinis (1982) czy książki Wird Deutschland wieder gefhrlich? Mein Brief an Kanzler Kohl, Ursachen und Folgen (1993) oraz Die Traditionslge. Vom Kriegerkult in der Bundeswehr (2000).